Londra Ulaşım - Havaalanları - Oyster Card

Herkese tekrardan merhabalar. Yeni bir yazı ile karşınızdayım. Aslında ilk başta yazının başlığı konusunda biraz kararsız kalmıştım. Acaba İngiltere'de Ulaşım mı olsun, yoksa daha özelde Londra'da Ulaşım mı olsun diye. Sonra İngiltere'de -Londra hariç- diğer şehirler ve şehirlerarası ulaşımın aslında diğer ülkelerden çok farklı olmadığı düşündüm ve karmaşık metro yapısı ve bölgelere ayrılmış yoğun ulaşım ağı ile Londra'yı anlatmanın daha uygun olacağına karar verdim.


Kapsamlı bir yazı olması için çaba göstereceğim. Buna rağmen eksiklikler olursa artık mazur görün :)

Yazının başlangıç noktası şehre ilk adım atacağınız yer olan havaalanları. Londra'da dört tane büyük havaalanı bulunmakta. Bunlar şehrin batısında Heathrow, güneyinde Gatwick, kuzey doğusunda Stansted ve kuzey batısında Luton havaalanı. Bunların hepsinde de Londra Türkiye arası karşılıklı uçuş yapan havayolu şirketleri mevcut. Genel olarak insanlar Londra'nın hangi bölgesine gidecekse ona uygun havalimanını tercih eder. Mesela Londra'nın kuzeyinde yaşayan biri için güneydeki Gatwick pek kullanışlı bir havayolu şirketi sayılmaz. Aynen Anadolu yakasında yaşayan biri için Atatürk havalimanı kullanmak gibi. Ama yine de ulaşım imkansız değil :)

Heathrow Airport hem İngiltere'nin hem de dünyanın en büyük ve en yoğun havaalanlarından birisi. THY'nın İstanbul Atatürk-Heathrow arası karşılıklı seferleri bulunmakta. Aynı zamanda İngiliz havayolları British Airways'in de buradan İstanbul'a seferleri bulunmakta. Heathrow'dan Londra merkeze gelmenin bir çok yolu mevcut. Bunların içinde en uygunu metroyu kullanmak. Heathrow havalimanında tüm terminallerden geçen Piccadilly Line metro hattı ile Londra'nın tüm merkezi noktalarına kadar gelebiliyorsunuz. Sonrası Piccadilly Line'a bağlı olan diğer metro hatları ile gideceğiniz yere ulaşmak olacaktır.

Heathrow Londra merkezi arası alternatif ulaşım imkanlarını görmek için tıklayınız.(ulaşım haritası) http://www.heathrowairport.com/static/Heathrow/Downloads/PDF/travel_to_london.pdf
Ayrıca Heathrow'dan Londra'ya daha fazla ulaşım imkanları için aşağıdaki linkten de bilgi alabilirsiniz.
http://www.heathrowairport.com/transport-and-directions/getting-into-london

Gatwick Airport ise Londra'nın güney havalimanı olup Heathrow'dan sonra ikinci yoğunluklu havaalanı. Özellikle Londra'nın güneyine gelecekler için uygun bir havaalanı sayılabilir. Buraya THY, Easyjet gibi birçok havayolu şirketinin uçakları inip kalkmakta. Gatwick'ten Londra merkeze tren veya otobüs ile gelebilirsiniz.

Bununla ilgili faydalanacağınız link ise; http://www.gatwickairport.com/to-and-from/gatwick-to-london/

Stansted Airport Londra'nın kuzeydoğusunda bulunan bir havaalanı. Pegasus havayollarının İstanbul'dan kalkan uçakları Stansted havalimanına inmekte. Yine tren ve otobüs ile Londra merkeze gelmeniz mümkün.

İlgili link; http://www.stanstedairport.com/transport-and-directions/stansted-to-central-london

Son olarak Luton Airport Londra'nın kuzey batısında bulunan bir diğer havaalanı. Buraya sadece İstanbul Londra arası Easyjet firmasının uçakları inip kalkmakta. Bu arada söylemeliyim Easyjet özellikle erken rezervasyon yapıldığında Londra İstanbul arası uçuş yapabileceğiniz en ucuz havayolu şirketlerinin başında gelmekte. Yani bir çeşit "low cost" havayolu şirketi. Easyjet firmasının Luton ve Gatwick Havalimanlarından İstanbul'a karşılıklı uçuşları bulunuyor.

Luton havaalanından Londra'ya gelmek için yine tren ve otobüs imkanları mevcut. Konuyla ilgili link için tıklayınız; http://www.london-luton.co.uk/en/airport/

Ayrıca mevcut tüm havalimanlarından Londra'ya ulaşım ile ilgili özet bilgiler Londra Ulaşım sitesinde de mevcut; http://www.tfl.gov.uk/gettingaround/2558.aspx

Havaalanı konusunu böylelikle özetledikten sonra Londra ulaşımının esası olan "zone" yani bölgelerden bahsedeyim.

London Zone Map

Londra merkezi halkalar şeklinde dışa doğru uzanan 6 tane bölgeden oluşmakta. Yukarıdaki harita Londra bölgelerini gösterir harita olup en merkez zone 1, halkalar halinde dışa doğru zone 6'ya kadar genişlemekte. Burada zone 1 Londra merkez bölgesi olup turistik ve tarihi yerlerin hepsi zone 1'de yer almakta. Haritanın karışıklığı gözünüzü korkutmasın. Mantığını anladığınızda o kadar da karışık olmadığını göreceksiniz. Londra dünyanın en yoğun ve kalabalık şehirlerinden birisi. Bu bölgeleri de ulaşımın yoğunluğunu hem azaltmak hem de düzenlemek için oluşturmuşlar.

Zone'ların ne anlama geldiğini ve özellikle ulaşımda nasıl kullanıldığını ileriki bölümlerde anlatacağım.

Her şehirde olduğu gibi Londra'da da insanların kullanımına sunulmuş bir ulaşım kartı var. Oyster Card. Eğer Londra'da yaşayacaksanız bir Oyster Card sahibi olmanızda fayda var. Bu kartı herhangi bir travel information bürosundan, bilet makinelerinden veya oyster online'dan 5 paundluk deposito karşılığında satın alabilirsiniz. Normalde oyster kart olmadan, nakit satın alacağınız biletler ile de herhangi bir ulaşım aracını kullanmanız mümkün. Ama eğer Londra'da yaşayacaksanız kesinlikle bu karta sahip olmalısınız. Aşağıda bilet fiyatları hakkında bilgi sahibi olduğunuzda niye Oyster Card'ınız olması gerektiğini anlayacaksınız. Londra'da ulaşım gerçekten pahalı. Öyleki kısa süreliğine Londra'ya gelen turistler için bile hazırlanmış visitor oyster card'lar mevcut. Ayrıca turistler için tüm metro, otobüs ve diğer ulaşım araçlarında kullanılabilen günlük "Day Travelcard" ve haftalık "7 Day Travelcard" lar da var.

Oyster kartın nasıl kullanılacağına gelince; otobüslere binerken sağda resmini gördüğünüz sarı renkteki kart okutma butonuna bir kez okutmanız yeterlidir. Metroda ise kullanacak olduğunuz metro hattının girişinde ve en son çıkışında okutmanız gerekmekte. Kart kullanımını otobüs ve metrolardan bahsederken ayrıntılı olarak tekrar ele alacağım. Bu arada Londra'da metro "tube" veya "underground" tabiri ile anılmakta, ileride bu tabirleri kullanırsam siz bildiğimiz metro olarak anlayın.

Ayrıca oyster kart 18 yaş üstü öğrenciler için "+18 Student Oyster Card" olarakta satın alınabiliyor. Bu bilgiyi özellikle İngiltere'ye dil öğrenmeye gelecek olan öğrenciler için yazıyorum. Bu kart size ulaşımda %30 luk bir indirim sağlıyor. Bu oldukça iyi bir rakam. Burada dikkat etmeniz nokta ise full time veya part time EN AZ 14 haftalık bir kursa kayıt olmanız gerekiyor.

Londra'da ulaşımdan faydalanan 18 yaş altı tüm çocuklar için ise -yaş gruplarına göre- ücretsiz ulaşımdan indirimli ulaşıma kadar birçok seçenekler mevcut. Bu konuda ilgili linkte ayrıntılı bilgi mevcut; http://www.tfl.gov.uk/tickets/14308.aspx

Londra'da ulaşımın temel iki öğesi otobüs ve metro.

Otobüslere sabit bir fiyat ödeyerek Zone sınırlandırması olmadan Londra'nın her yerine yolculuk edebiliyorsunuz. Bilet nakit olarak alındığında tek yön £2.40 iken oyster card ile alındığında £1.40'a mal oluyor. Ve gün içinde ne kadar çok otobüs kullanırsınız kullanın oyster kart ile bu fiyat otobüs günlük üst limiti olan £4.40 fiyatını aşmıyor. O nedenle otobüsler için Londra'da en ekonomik ulaşım aracı diyebiliriz. Ama aynı zamanda da en yavaş olanı :( Yani normalde metro ile yirmi dakikada gideceğiniz bir yere otobüs ile bir saatte gitmeniz mümkün. Ama turistik amaçla Londra'yı geziyorsanız şehri üstten görmek için güzel bir ulaşım aracı otobüsler. Küçük bir tavsiye; özellikle 15 numaralı otobüs ile Londra'nın en önemli yerlerini görmeniz mümkün. Denemenizi tavsiye ederim.

Oyster kartınızı kullandıkça öde şeklinde kullanacağınız gibi, yedi günlük, bir aylık veya bir yıllık "bus pass" yüklemenizde mümkün. Otobüs fiyatları hakkında en güncel bilgiyi almak için http://www.tfl.gov.uk/tickets/14415.aspx linkini ziyaret edebilirsiniz.

Otobüs dışında kullanabileceğiniz diğer bir ulaşım aracı da metro. Diğer adıyla tube veya underground. Metro aynı zamanda Londra içi en hızlı ulaşım aracı da sayılabilir. Hızlı olması nedeniyle fiyatı da otobüse göre yüksek. Dikkat etmeniz gereken asıl nokta; zone hesabı metroda devreye giriyor. Şöyle ki; bulunduğunuz zone ve gideceğiniz zone arası yapmış olduğunuz yolculuğa göre ödeyeceğiniz para miktarı değişiyor. Örneğin kaldığınız yer zone 3'te ve gitmek istediğiniz yer zone 1'de ise almanız gereken bilet zone 1-3 bileti olmalı. Bu yolculuk esnasında zaten otomatikman zone 2'den de geçiyorsunuz. Eğer zone 3'ten zone 2'ye gidecekseniz ise alacak olduğunuz bilet zone 2-3 olmalı. Tabii ki tüm bu anlattıklarım bilet gişesinden nakit bilet alacaklar için geçerli. Bilet alırken hangi bölgeleri içeren bilet istediğinizi görevliye söylemeniz gerekiyor. Çünkü bölgelere göre bilet fiyatları değişiyor. Eğer oyster kartınız varsa buna gerek yok, zaten kullandığınız bölgelere göre ücreti bakiyenizden düşecek. Burada şuna dikkat etmeniz gerekiyor. Kullandığınız bölge ne kadar genişlerse ve ne kadar çok merkeze yaklaşırsanız ödeyeceğiniz ücrette o kadar artmakta. Ayrıca nakit ödeyerek alacağınız biletler oyster kartla ödeyeceğinizin iki katı civarı fazla. Bu nedenle Londra'ya gelir gelmez ilk işiniz oyster kartını almak olmalı.

Ayrıca metrolarda iki tür bilet satılmakta; peak ticket ve off peak ticket. Yani yoğun saatler bileti ve yoğun olmayan saatler bileti. Pazartesi'den Cuma'ya 06:30-09:30 ve 16:00-19:00 arası peak yani yoğun saatleri, bunun dışında kalan diğer saatler ise off-peak yani yoğun olmayan saatleri oluşturuyor. Tabii ki peak biletler off-peak biletlere göre daha pahalı. Bu da trafik yoğunluğunu azaltmak için kullanılan bir yöntem. Bu nedenle peak saatler içinde metroyu kullanmak zorunda değilseniz seyahatlerinizi off-peak saatlerinde off-peak ticket alarak yapmanızı öneririm.

Ayrıca oyster kartınızı kullanarak yaptığınız yolculuklarda, gün içinde ulaşım araçlarını ne kadar kullanırsanız kullanın, kullandığınız bölgeleri içeren bir "price cap" yani fiyat üst limiti var, ödeyeceğiniz miktar o üst limiti hiçbir zaman aşmıyor.

Güncel metro bilet fiyatlarını incelemek isterseniz; http://www.tfl.gov.uk/tickets/14416.aspx linkini inceleyin.
Başlangıçta biraz karışık gibi görünse de sonuçta ulaşım araçlarını belli bölgelerde ve belli zamanlarda kullanacağınız için alışmanız zor olmayacak.

Şimdi size kısaca metroyu nasıl kullanacağınızdan bahsedeceğim. Öncelikle şunu söylemeliyim ki bir oyster kartı sadece bir kişi kullanabiliyor. Oyster kartınızı metro istasyonuna girişte ve en son çıkışta sarı kart okuyucularına okutuyorsunuz ve bilet ücreti bakiyenizden düşüyor. Londra'ya adım attığınızda hemen bir metro istasyonuna gidip aşağıda örneğini paylaştığım bedava London Tube Map'ini almanızı öneririm. Londra metrosu çok fazla hattan oluştuğu için gideceğiniz yere en kısa zamanda ve en uygun ücretle ulaşmak için hangi hatları kullanacağınıza önceden karar vermenizde fayda var. Aslında başta karışık gibi görünen metro haritası bir defa kullanımdan sonra çok basit bir hal alıyor. Hatta bu kadar yoğun hatlara sahip bir ulaşım haritası ancak bu kadar basit yapılabilirdi. İnternetten metro haritasını incelemek veya bilgisayarınıza indirmek isterseniz linki; http://www.tfl.gov.uk/gettingaround/14091.aspx

Londra'da otobüs ve metro ulaşımın temel iki öğesi. Bunlar dışında Tram, DLR, River, Overground, National Rail ve Cycling gibi birçok ulaşım alternatifi de bulunmakta. Bu rehberle Londra'da ulaşımın her yönünü açıklama gibi bir iddiam yok. Sadece Londra'ya yeni gelecek veya yeni gelmiş olanlara temel seviyede bilgi vermesini amaçlıyorum. Bu bilgilerin bir kısmı tecrübelerimden, bir kısmı ise Transport For London sitesinden aktardıklarım. Özellikle Transport For London(http://www.tfl.gov.uk) web sitesi Londra'da ulaşım konusunda her tür bilgiyi alabileceğiniz ayrıntıya sahip. Londra'ya gelmeden önce iyice incelemenizi öneririm.

Ayrıca aynı site içinde sağ üstte bulunan "Journey Planner" kısmı oldukça faydalı bir uygulama. Bulunduğunuz yeri ve gidecek olduğunuz yeri girdiğinizde size kullanabileceğiniz tüm ulaşım araçlarının ayrıntılı bir listesini sunuyor. Gerçi teknoloji hızla ilerliyor, buna benzer uygulamaları cep telefonu uygulamalarında bulmak mümkün. İngiltere teknolojiyi en iyi kullanan ülkelerin başında geliyor. Size de tavsiyem İngiltere'de teknolojiyi kullanmaktan çekinmeyin :)

Ulaşım araçlarının bir diğer alternatifi de taksiler. Londra'nın simgelerinden biri olan Black Cab'lar bu amaçla hizmet veriyor. Bu taksileri Türk usulü yol üzerinde veya telefonla çağırabiliyorsunuz.

Taksilerle ilgili daha fazla bilgi için link;  http://www.tfl.gov.uk/tfl/gettingaround/taxiprivatehire/default.aspx

Son olarak Londra merkezinde araba kullanmaya niyetli olanlar için önemli birkaç tavsiyem; çok yoğun bir trafik var, özellikle zone 1 bölgesi içinde araba park ücretleri çok çok yüksek. Bakınız uyarıyorum çok yüksek değil, çok çok yüksek. Ayrıca Londra merkez "congestion charge" bölgesine arabanız ile girerseniz ücret ödemek zorundasınız. Londra'nın merkezindeki trafik yoğunluğu azaltmak için bulunmuş bir yol bu congestion charge(sıkışıklık ücreti). Aslında yolda ücret alınmıyor, siz gidip ödüyorsunuz. Onlar sadece sizin plakanızı kameraya kaydediyor, ödemezseniz cezası büyük. Ben bu gibi sebeplerle Londra merkeze araba ile gitmiyorum. Bence sizde mümkün olduğunca Londra merkezde araba kullanmaktan kaçının :) Arabası olanların yapacağı en iyi şey; Londra'nın dış bölgelerindeki (zone 3-4-5-6) metro istasyonlarının birinin car parkına arabasını park etmek ve yolun geri kalanını metro ile gitmektir.

Ama ben ille de Londra merkeze arabamla gitmek istiyorum diyenlerin "Congestion Charge" ile ilgili ekstra bilgi sahibi olmalarında fayda var.

Nihayet yazının sonuna geldim. Oldukça geniş bir konuyu ele almaya çalıştım. Çok fazla ayrıntı olduğu için önemli gördüğüm noktaları özet olarak geçmeye ve sizi faydalanacağınız ilgili linklere yönlendirmeye çalıştım. Umarım faydalı olmuştur. Sizin de ekleyeceğiniz şeyler varsa yorum sayfası görüşlerinizi bekler :)

Saygı ve selamlarımla...

Ahmet Kahya