İngiltere'de Ev veya Oda Kiralamak

Yeniden merhaba. Yeni bir konuyla karşınızdayım. Burada yazdıklarımı bir kitapta toplasam olacak herhalde :) Aslında bloğumda isminin gereği olarak yaşamımdan kopup gelen, bir şekilde muhatap olduğum, yaşadığım şeyleri sizinle paylaşıyorum. Yazılan her şey yaşamımdan bir parçadır. Yani doğrusuyla, yanlışıyla yazdığım her şey bana aittir..


Aslında farklı yazı yazma planları içindeyken yakın zamanda yeni bir eve taşınmam, eski ev sahibim olan şirketle yaşadığım sorunlar bu yazıyı yazmamda sebep oldu. Burada yazılanlar inşallah bu ülkeye gelen ve ev veya oda tutacak olanlar için yardımcı olur.Yazıda ev veya oda kiralama ile ilgili önemli noktaları sizlerle paylaşmaya çalışacağım.

Bunun için ilk önce bu ülkede ki ev yapısını anlatmam lazım. Burada kiralanabilecek yerleri ucuzdan pahalıya doğru kısaca yazmak gerekirse; shared room, en suite room, studio room, flat, house, etc.

Bunları kısaca açıklamaya çalışayım.
Shared room; tuvalet, banyo ve mutfağı paylaşımlı olan odayı ifade eder.
En-suite room; tuvalet ve banyosu odaya dahil, mutfağı paylaşımlı olan odayı ifade eder.
Studio room; tuvalet, banyo ve mutfağı hepsi içinde bir odayı ifade eder. Küçüktür ama her şey size aittir.
Flat; Türkiye'deki daireyi karşılık gelir. 1,2 veya 3 yatak odalı apartman dairesini ifade eder. Bu ülkede apartmanların çoğunluğu 2-3 katlıdır.
House; Türkiye'deki dubleks villa denilen bahçeli evlere karşılık gelir.

Bu ülkenin Türkiye'den farkını yazmak gerekirse Türkiye'de dubleks villalarda çoğunlukla zenginler kalmaktayken,  burada yaşayan insanların çoğunluğu villaya benzeyen bahçeli ve 2-4 yatak odalı evlerde kalmakta. İngiltere'nin neresine giderseniz gidin her yerde - Türkiye'nin tamamında gördüğünüz apartmanlar gibi - birbirine benzeyen bir sürü bahçeli evler görürsünüz. Onun için İngiltere'de yaşayan birisi için ben villa da oturuyorum demenin hiç bir havası yoktur :)

Peki burada Türkiye'deki gibi yüksek yüksek apartmanlar yok mu? Var tabii ki ama bir farkla; Türkiye'de apartmanlarda genellikle maddi durumu iyi olan kişiler oturmakta iken burada sayıları tek tük olan yüksek apartmanlarda ya devletten yardım alarak yaşayan İngilizler veya ilticacı konumunda olan kişiler yaşamakta. Yani yaşam alanı açısından pek güvenli ve cazip sayılmaz. Bu evlere council(belediye) evleri deniyor.

Bu ülkeye ilk kez gelecek herkesin aklına gelebilir. Acaba benim için hangi ev türü en uygunu diye. Bu konuda da size kısaca fikir vermeye çalışayım. Bu ülkeye her türlü insan gelmekte. Fakir, zengin, bekar, evli, vizeli, vizesiz, iş sahibi, işşiz. Burada ise herkese uygun kiralanabilecek yer mevcut. Burada yaşayan yerleşik insanların çoğunluğu house'larda yaşar demiştim. Birçoğu evini mortgage kredisi ile almış, kira öder gibi kredi ödemektedirler. Bir kısmına ise bu evleri devlet vermiştir, yani devlet yardımı alıyorlardır. Onun için burada yaşayan insanlara takılmadan siz durumunuza en uygun yeri seçmeye çalışın.

Eğer bekar veya öğrenci iseniz sizin için en uygun yer bir oda kiralamak olacaktır. Shared room veya en-suite room. Ama burada bilmelisiniz ki kiralanan evler genellikle çok temiz olmamakta. Birde diğer odalarda kalan insanların temiz olmama ihtimalini de düşündüğünüzde ortak tuvalet ve banyoyu kullanmak bazen eziyete dönüşebilir. Bu nedenle en-suite oda mümkünse tavsiye ederim. En azından tuvalet ve banyonuz size ait olmuş olur. Mutfakta ise evde kalan insan topluluğuna bağlı olarak kimi sıkıntılar yaşanabilir. Düşünün dünyanın her yerinden insanlar bu ülkeye gelmekte. Kimisi üniversite eğitimine, kimisi dil öğrenmeye, kimisi  çalışmaya.. Bunlar içinde Afrikalısı, Hindistanlısı, Pakistanlısı, Bangladeşlisi, Amerikalısı, Çinlisi, Japonu.. aklınıza hangi millet gelirse hepsi var.. Tabii ki ülkeler değiştikçe yemek kültürleri de değişmekte. Mesela Pakistanlılar ve Hindistanlılar mutfaklarında öyle ağır baharatlar kullanıyorlar ki yemeği değil yemek bazen yanında durmak bile zor olabiliyor. Bu gibi farklılıklarda bazen ortak yaşamı zorlaştırabiliyor. Veya başka bir ülkenin insanı mutfakta ortak kullandığınız tavada domuz eti pişirip yerken bu domuz eti yemeyen bir kişiyi rahatsız edebilir. Bu nedenle bir yer kiralarken kendi özel durumlarınızı iyi hesap edin ki iki de bir ev veya oda değiştirip durmayın.  Alternatif olarak bekarlar için studio room en iyisidir. Küçük ama sadece sana ait. Ama diğerlerine göre biraz daha pahalı. Karar sizin.

İkinci olarak bu ülkeye evli olarak geleceksiniz size oda kiralamayı kesinlikle tavsiye etmem. Evli bir aile için odada yaşam çok zordur. Bir veya iki yatak odalı bir flat işinizi fazlasıyla görecektir. Mümkünse 1-2 katlı apartmanlardan flat bulmaya çalışın, daha sakin ve gürültüsüz olurlar. Burada şunu belirtmem lazım; apartman kültür zayıf olduğu için daireler arası ses yalıtımı çok zayıf, her türlü ses ve gürültü diğer dairelerde hissedilmekte. Yani ev alma komşu al lafı bu ülke için fazlasıyla geçerli.

Son olarak maddi durumu iyi biri olarak bu ülkeye geliyor iseniz ise hiç düşünmeyin hemen bir house kiralayın. Kendinize ait özel bir villanız olmuş olur :)

Tabii ki buraya kadar yazdıklarım İngiltere genelini ölçü almakta. Londra'da yaşam  ise ayrı bir uzmanlık alanı. O beni aşar :) Çünkü evdeki hesap çarşıya uymayacağı gibi Londra'ya hiç uymayabilir :(

Diğer bir mesele ise burada evler furnished (mobilyalı) ve unfurnished (mobilyasız) olarak kiraya verilmekte. Ve genel olarak her ikisinin de belirli standartları olmakta. Unfurnished evlerde; genellikle ocak, buzdolabı, (bazı evlerde)çamaşır makinesi bulunmakta. Furnished evlerde; ocak, buzdolabı, çamaşır makinesi, yatak, gardolap, en az bir tane ikili veya üçlü koltuk, kimi mutfak eşyaları, perde, v.s. bulunmakta. Genel olarak çoğu furnished evde özel eşyalar hariç hemen hemen herşey hazır olur. Bu ülkede uzun süre kalmayacaksanız en iyisi bir furnished ev tutmaktır. Tek handikapı eşyaların kullanılmış olması ve genellikle kötü bir durumda bulunmasıdır. Bu biraz da şansınıza bağlı. Ayrıca belirtmeliyim ki bu ülkede kiralık evlerin çoğunda bulaşık makinesi olmaz, olmadığı gibi makineyi bağlayacak yer de olmaz. Elde bulaşık yıkamaya talim yani. Bekarlar için sorun yokda evlilere zor gelebilir :)

Gelelim kiralık evler bu ülkede nasıl bulunur. En yaygın yöntem property agency (emlakçı) ları gezmektir. Onlar sizin isteğinize ve kesenize uygun evleri size ücretsiz gezdireceklerdir. Diğeri çok kullanılan yöntem internet üzerinden ev aramaktır. Çoğu insan evini internet üzerinden arar, sonra evle ilgilenen emlakçı ile irtibata geçer ve evi görür.

En çok kullanılan ev kiralama siteleri;

http://www.rightmove.co.uk
http://www.findaproperty.com
http://www.zoopla.co.uk
http://www.gumtree.com

Henüz bu ülkeye gelmemiş olsanız bile yukarıdaki web siteleri sayesinde kalacağınız yerin adresini girdikten sonra kiralık evler hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Yaşam şartları, evin fotoğrafları, evin durumu, v.s. Ama emin olun çoğu ev fotoğrafta göründüğü gibi karşınıza gelmeyecektir. Bu emlakçılar işlerini iyi biliyorlar, fotoğrafları öyle açılardan çekiyorlar ki gidince bakıyorsunuz alakası yok :)

Son geçerli yöntem ise tanıdıklar vasıtasıyla ev veya oda bulmaktır ki eğer bulabilirseniz iyi bir yöntemdir. Pazarlık şansı vardır ve ayrıca emlakçılara para ödemekten kurtulmuş olursunuz.

Eğer evi tutacağınız emlakçı İngiliz değilse her zaman pazarlık şansınızı kullanının, işe yarayabilir. Yanınızda size yardımcı olabilecek İngiltere'de yaşayan birini götürürseniz iyi olur.

Ev tutmaya karar verdiğinizde her emlakçı sizden bir veya bir buçuk aylık kira bedeli kadar deposit talep eder.

Ev kiralarken genelde sizden garantör isterler.Hakkınızda credit check-in yaparlar. Bu işlemler için gerekli olan parayı emlakçıya siz ödersiniz. Yani emlakçı ev tutma masrafı olarak sizden 150-250 paund arası bir ücret talep eder. Emlakçıların çalıştığı credit check-in yapan şirketler vardır; sizin işiniz, banka hesaplarınız, varsa fatura ve önceki kira ödemeleriniz, her şeyinizi incelerler. Eğer sizi güvenilir ve kirayı ödeyebilecek durumda olduğunuzu rapor ederlerde evi tutabilirsiniz. Bu süreç genellikle 3-5 gün sürer. Bu sürecin sonunda emlakçı ile sözleşme imzalarsınız. Bu sözleşmeler altı aylık veya bir yıllık olur. Burada önemli olan bu ülkede bir şeye imza atmadan önce iki defa düşünün. Çünkü sözleşmeye imza attıktan 1-2 ay sonra ben çıkacağım deseniz, sizden anlaşma sürecindeki tüm kirayı isteyebilirler. Bunun için sözleşme maddelerini muhakkak okuyun, neye imza attığınızı iyi bilin. Sözleşme süreci bittikten sonra sözleşmeyi isterseniz uzatabilirsiniz veya otomatik olarak uzar. Evden çıkmak için en az bir ay önceden notice (uyarı) yazısı vermek zorundasınız. Bu uyarıyı verdikten bir ay sonra emlakçı gelir evi kontrol eder, eğer sorun yoksa sözleşmede yazan süre içinde depositonuzu iade ederler.

Burada emlakçıdan ev tutarken ev sahibinizi çoğunlukla tanımazsınız bile. Emlakçı sadece evi kiralamaz, kiralandıktan sonra ev sahibi adına evin tüm işlerini takip eder. Evle ilgili bir sorun yaşadığınızda emlakçı ile irtibat kurarsınız, tüm problemleri ev sahibi ile görüşerek emlakçı çözer. Bunun karışılığında ise ev sahibine ödemiş olduğunuz kiradan komisyon alır.

Son olarak kiralık evler ile ilgili kimi İngilizce terimleri aşağıda kısaca açıklayayım:

En suite: banyolu ve tuvaletli oda
Furnished: mobilyalı
Unfurnished: mobilyasız
Part-furnished: parça mobilyalı, mobilyalı ile mobilyasız arası :)
Refurbished: yenilenmiş
Fitted kitchen: döşeli mutfak
Double glazed: çift camlı
Drive way: Evin önünde araba park yeri mevcut
Off road parking: yoldan uzak araba park yeri mevcut
Gas central heating: merkezi ısıtma sistemi (doğalgaz)
Laminate floring: Laminat döşeli yerler
No DSS: Devletten yardım alanlara kiralanmaz.

Şimdilik aklıma gelen bunlar. Unuttuğum şeyler varsa zaman içinde onları da eklerim.

Saygı ve selam ile..

Ahmet Kahya