İngiltere'de Ehliyet Almak

Merhaba. Nihayet vakti geldi. Uzun zamandır yazmayı planladığım ama bir türlü başına oturamadığım ehliyet yazısını yazmaya muvaffak oldum. İnşallah beğenirsiniz ve sizin için faydalı olur. Bir sonraki yazı planımı gerçekleştirebilmem için bu yazıya başlamam lazımdı, sonunda başladım ve bitirdim. Sonraki yazının konusu ise süpriz olsun. Bundan sonra özellikle Türkiye'de yaşayanlara faydalı olacağıını düşündüğüm 1-2 yazı yazma planım var. Bakalım ne zaman başlar veya ne zaman tamamlarım :)

Bu yazımda İngiltere'ye ilk gelen hemen herkesin aklına gelen ama neyi nasıl yapacağını pek bilemediği İngiltere'de ehliyet alma sorununu çözmeyi planlıyorum. Özellikle de Türkçe bilgi isteyenler için ideal bir yazı olacak :)

Yazıya başlamadan önce bir kaç genel bilgi vereyim. İngiltere'de yaşayan herkes 17 yaşına girdiğinde ehliyet almak için başvuruda bulunabiliyor. Motor, araba veya daha büyük bir araç kullanmak için ona uygun ehliyetiniz olmalı. Türkiye'den geldiğinizde eğer Türk ehliyetiniz yoksa araba kullanmak için zaten ehliyet almalısınız. Eğer Türk ehliyetiniz varsa - ne yazık ki - yine ehliyet almak zorundasınız. Çünkü Türk ehliyeti burada sadece ülkeye giriş yaptığınız ilk bir yıl boyunca geçerli. Bu Avrupa Birliği üyesi olmayan tüm ülkeler için geçerli. Ama eğer ehliyetinizi herhangi bir Avrupa Birliği ülkesinden almışsanız ehliyetinizi burada da kullanabilirsiniz. Aynen İngiltere'de aldığınız ehliyeti her Avrupa Birliği üyesi ülkede kullanabilecek olduğunuz gibi.

Ehliyet almanın 3 temel aşaması var:

1. Provisional Licence (Geçici Lisans) almak.

2. Test sınavını geçmek.

3. Pratik sınavını geçmek.

Bu üç aşamayı tamamlayan herkes İngiltere'de ehliyet sahibi olabilir. Ayrıca sürücü kursuna gidip ders almanız gerekmiyor. Ben bu aşamaları sırayla size anlatmaya çalışacağım. 

Birinci aşama olan "provisional licence" almak için yapmanız gereken basit. Bir post office gidip başvuru formu alıp onu dolduracak, sonra posta yolu ile üzerinde yazılı adrese göndereceksiniz. Burada posta yolu ile başvuru yaparken benim başıma şöyle bir problem geldi; başvuru formunun üzerinde İngiltere'de yaşayan oturum sahibi bir kişinin senin sen olduğuna dair kefil olması ve en az iki yıldır seni tanıdığına dair ilgili bölümü imzalaması gerekiyor. Ama ben İngiltere'de bir yıldır bulunduğum için imzalayacak kişinin beni en az iki yıldır tanımasının imkanı yok. Yani formda bu benim Türkiye'den ahbabım, tanıdığım, çok iyi tanırım gibi bir bölümde yok :) Eğer sizin de böyle bir sorununuz varsa alternatif olarak benim yaptığımı yapabilirsiniz; yani formu doldurup, ilgili kısmı boş bırakarak doğrudan DVLA(Driver and Vehicle Licensing Agency)'nın size yakın olan bir ofisine başvurmak. Burada kendinizi tüm benliğinizle ispatlayabilirsiniz. :) Bu arada başvuruya giderken yanınıza; doldurulmuş başvuru formunu, pasaportunuzu ve 50 paund(çuk) para almayı unutmayın.

Size en yakın DVLA ofislerinin listesini ve adreslerini aşağıdaki linkten bulabilirsiniz.
http://www.dft.gov.uk/dvla/contactus/localoffices/findnear/england.aspx

Ayrıca eğer İngiltere'de oturum sahibi iseniz yorulmanıza hiç gerek yok. Koltuğunuza rahatça oturup aşağıdaki linkten online başvuru yapabilirsiniz.
http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/Motoringtransactions/BeforeyouapplyA/DG_10032690

Evet tüm bu başvuru sürecini atlattıktan sonra artık posta yolu ile gelecek olan geçici ehliyetinizi beklemeye başlayabilirsiniz. Gelmesi 2-3 hafta kadar sürecektir. Bu arada başvuru sırasında pasaportunuzu da alıyorlar, onu da ayrıca size geri gönderiyorlar. Normalde posta yolu ile başvurken de pasaportunuzu gönderiyorsunuz. Bu nedenle pasaportunuzu göndermeden önce bir aylık süre içinde yurt dışına çıkma durumunuz varsa başvurunuzu erteleyin veya gecikme gibi aksilikleri her zaman göz önünde bulundurun.

Provisional licence'niz elinize ulaştıktan sonra bu ehliyet ile İngiltere'de araba kullanmaya başlayabilirsiniz. Ama arabanın ön ve arka bölümlerine L işareti takıp "learning" sürücü olduğunuzu belli etmeniz lazım. Ve araba kullanırken yanınızda en az 21 yaşında ve normal İngiliz sürücü ehliyeti olan birisi olmak zorunda. Ayrıca geçici ehliyetinizle otobanda araba kullanamıyorsunuz. Şartlar çok mu oldu :) Siz bence en iyisi yeni ehliyetinizi alasıya kadar -eğer varsa- Türk ehliyetiniz onunla idare edin. En kısa zamanda da normal İngiliz ehliyetini almaya çalışın.

Geçici ehliyet aşaması bittikten sonra en kısa sürede test sınavı için başvuru yapabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki linkten online başvuru yapabilirsiniz.
http://www.direct.gov.uk/prod_consum_dg/groups/dg_digitalassets/@dg/@en/documents/digitalasset/dg_186295.html
Başvuru yaparken provisional driving licence number ve herhangi bir debit veya kredi kartı numarası gerekiyor. Başvuru esnasında sınavda Türkçe dil desteği istiyorsanız ilgili seçeneğini seçebilirsiniz. Normalde sınav İngilizce ama Türkçe dil desteği seçerseniz sınav esnasında soru veya şıklar üzerinde tıklayarak Türkçe anlamını dinleyebiliyorsunuz. Sınava başvuru ücreti ise 31 paund. (Mart 2011).

Burada şuna dikkat edin, geçici lisansınızı aldıktan sonra sınava ne kadar çabuk başvurursanız o kadar iyi olur, çünkü birçok sınav yerinde müsait sınav tarihini 2-4 hafta sonrasına ancak bulursunuz. Bu sınav bekleme süresini ise sınava hazırlanarak geçirirsiniz.

Theory Test hakkında ayrıntılı bilgi isteyenler aşağıdaki linki inceleyebilir.(İngilizce)
http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/TheoryTest/index.htm

Sınav başvurusunu yaptıktan sonra sıra geldi sınava hazırlanmaya. Bunun için biraz sınavdan bahsetmem lazım.

Test sınavı iki aşamadan oluşuyor. Birinci aşama normal klasik trafik-motor-ilk yardım kısmından oluşan çoklu-seçim test sınavı, diğeri de bu aşamayı bitirdikten sonra hazard perception(tehlike algılama) bölümü. Birinci aşamayı geçmek oldukça kolay, eğer herhangi bir sürücü sınav hazırlık kitabındaki soruları çözme imkanınız olursa sorularda muhtemelen aynısı olacaktır. Sınavı geçmek için 50 sorudan en az 43 tanesini doğru cevaplamak zorundasınız. Sınav süresi 57 dakika. Bu bölüm bittikten sonra hazard perception(tehlike algılama) bölümü başlayacak. Arada 5-10 dakika dinlenme imkanınız var. Bu bölümde içince 15 tehlikeli durum bulunduran 14 tane video klipten oluşmakta. Bu kliplerde siz arabanın içinde araba kullanır konumdasınız ve yolda giderken karşınıza gelen tehlikeleri tahmin edip, doğru bir zamanlama ile farenin sol tuşuna tıklamanız lazım. Uyanıklık gösterip sürekli gereksiz tıklamalar yapmanız o klipten sıfır puan almanıza yol açabilir. Onun için tehlikeleri gördükçe tıklama yapmanız iyi olur. Aynı klip içinde normalde 1 (sadece birinde 2 tehlike) tehlike var ama siz her tehlike tahmininizde tıklama yapmanız iyi olur. Çünkü tehlikeyi algılama zamanınıza göre bilgisayar 1-5 arası puanlama yapıyor ve toplam 75 puan üzerinden en az 44  puan almanız lazım.

Açıkçası bu bölüm bana biraz gıcık geldi, çünkü tehlike algılama zamanı kişiden kişiye değişen bir şey. Burada en üst puanı almak için en uygun zamanda tıklamanız lazım. Bu nedenle tehlikeyi ilk sezdiğiniz andan itibaren 2-3 tıklama yapmakta fayda var. Bilgisayar tıklamalardan kazandığınız en yüksek olan puanı size veriyor. Bu konuda internet üzerinde ücretsiz deneme sınavları bulabilirsiniz. Ayrıca youtube'da konuyla ilgili birçok video bulabilirsiniz. Sınavdan önce evde deneme yapmanız çok faydalı olacaktır. Hazard perception ile ilgili faydalı linkler;
http://www.youtube.com/watch?v=AHS9vQlew_M (hazard perception resmi videosu)
http://www.britannia-driving-school.co.uk/hpt/hpt1.html (free online sınav)
http://www.learnerdriving.com/hazard-perception-test/free-hazard-perception-test.php (free online sınav)
http://www.theory-test.co.uk/asp/hpt_flashdisplay.asp (free online sınav)
http://www.youtube.com/profile?user=seosubmissiononly#p/u/17/jy4zkqm2Ffs (youtube eğitim videoları)

Ayrıca tüm teori sınavı ilgili ayrıntılı bilgiye aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.(İngilizce)
http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/TheoryTest/DG_4022534

http://www.youtube.com/view_play_list?p=7C69D49DC86A8F23

Sınavı geçtikten sonra size sınavı başarıyla geçtiğinize dair bir sertifika veriyorlar. Bu kadar dokümandan ve biraz da çalıştıktan sonra teori sınavını rahat rahat geçersiniz artık :) Bu belge iki yıl boyunca geçerli olacak. Yani teori sınavını geçtikten sonra iki yıl içinde pratik sınavına girip başarılı olmanız lazım. Bu süre içinde hala pratik sınavına girmemiş veya girmiş başarılı olamamışsanız teori sınavı geçersiz hale geliyor. Eğer kendinizi pratik sınava hazır hissediyorsanız sınav için başvurabilirsiniz. Bunun içinde iyi bir planlama yapmak lazım. Çünkü bir çok sınav yerinde sınava girebilmek için uygun tarihi 1-2 ay sonrasına ancak bulabilirsiniz. Sınavı aldıktan sonra sıra geldi pratik yapmaya.

Kendi arabanız varsa onunla pratik yapabilirsiniz. Youtube'de sürüş teknikleri ile ilgili bol miktarda eğitim videoları mevcut. Bazılarını aşağıdaki linklerden izleyebilirsiniz;

http://www.youtube.com/user/BSMDrivingSchool

http://www.youtube.com/user/appledrivingschool

http://www.youtube.com/user/LDCDrivingSchool

Onun dışında her ne kadar tecrübeli bir şoför olsanız da benim size tavsiyem iyi bir hocadan pratik dersi almanız. Bu konuda çevrenizdeki tanıdıklara sorarak kendinize iyi bir hoca ayarlayabilirsiniz. Belki şoförlüğünüz iyiyse 4-6 ders arası ders alarak sınava hazır hale gelebilirsiniz. Ders ücretlerinin saati 20-25 paund arası değişiyor. Ders almanızı şiddetle tavsiye ederim. Çünkü ben 14 yıllık ehliyet sahibi olmama ve 11 yıldır sürekli araba kullanmama rağmen 4-5 ders aldım. Ve normalde bildiğim zannettiğim bir çok şeyi aslında yanlış yaptığımı gördüm. Biraz da burada uygulama farklılıkları var tabii ki. Mesela roundabout(dönel kavşaklar)larda öyle kurallar var ki bunları ders almadan öğrenmek gerçekten zor. Ben neden dönel kavşaklarda korna yediğimi ancak ders aldıktan sonra anladım :)) Ayrıca eğiticiniz kursta 3-point turn, reverse parking, parallel parking, emergency stop, v.s. gibi sınavda karşınıza çıkacak bir çok bölümü de kurallara uygun nasıl yapmanız gerektiğini öğretecektir.  Bu arada size ders veren eğitici muhtemelen yapacaktır ama yapmazsa ondan bir "mock exam"(deneme sınavı) yapmasını isteyin. Sınav öncesi durumunuzu görmeniz açısından çok iyi olacaktır. 

Sınava online başvuru için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz. Sınav ücreti 62 paund. (Mart 2011)

http://www.direct.gov.uk/prod_consum_dg/groups/dg_digitalassets/@dg/@en/documents/digitalasset/dg_186302.html

Ayrıca pratik sınavı hakkında ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linki tıklayınız.(İngilizce)

http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/PracticalTest/index.htm

Sınav esnasında isterseniz yanınıza Türkçe çevirmen bulundurabilirsiniz. Bunun için sınava başvuru esnasında ilgili bölümde bunu belirtmeniz lazım. 

Sınava eğer özel ders almışsanız hocanın arabasıyla girebilirsiniz. Bu biraz daha pratik oluyor ve sizin sınav için ders aldığınızın da göstergesi olmuş oluyor. Artı bir puan yani :) Ama eğer ders almadan sınava girecekseniz kendi arabanızla da sınava girmeniz mümkün. Bunun için kimi şartlar var, onları iyice öğrenin
.

Mesela güvenlik sorunları nedeniyle kimi arabalarla sınava girmek yasak.

(İlgili link; http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/PracticalTest/DG_173040 )

Onun dışında arabanızda herhangi bir sorun olmamalı (lamba,göstergeler,v.s.), L etiketleri öne-arkaya yapıştırılmış olmalı ve sizi sınav yapacak hoca için arkayı görecek dikiz aynasını temin etmeniz lazım. Bu aynayı www.e-bay.co.uk'da bulabilirsiniz. 

(http://cgi.ebay.co.uk/ws/eBayISAPI.dll?ViewItem&item=130461984033&ssPageName=STRK:MEWAX:IT#ht_3946wt_898 )

Arabanız sınava uygun değilse veya sınav anında bir sorun baş gösterirse sınavınız iptal olabilir ve dolayısıyla sınav ücretiniz yanabilir.

Sınav süresi 40-50 dakika kadar sürüyor. Sınavdan önce sınavı yapan hoca sizin görme becerinizi ölçmek için 10-15 metre ilerideki bir arabanın plakasını okutuyor. Sonra araba başında "show me, tell me"(göster,söyle) bölümünde size arabayla ilgili bir şeyler soruyor.

"Show me, tell me" soru ve cevaplarını aşağıdaki linkten öğrenebilirsiniz; http://www.direct.gov.uk/dr_consum_dg/groups/dg_digitalassets/@dg/@en/@motor/documents/digitalasset/dg_170484.pdf 

Bu bölümden sonra arabaya binip sınav yapan hocanın direktiflerine göre arabayı kullanıyorsunuz. Sınav içinde size 3-point turn, reverse parking veya parallel parking'den birini (+ emergency stop) yaptırabilir. Ayrıca yeni çıkan bir kurala göre sınav içinde on dakikalık "independent driving"(bağımsız sürüş) denilen bir bölüm var. Bu bölümde hoca sizden bir tabelayı takip etmenizi veya çizilmiş bir şemaya bağlı olarak yolu bulmanızı isteyebilir. Burada eğer gideceğiniz yönü unutursanız tekrar hocaya sorabilirsiniz. Amaç sizin hafıza gücünüzü ölçmek değil, bağımsız olarak trafikteki araba kullanma becerinizi ölçmek. Sınav sonunda test merkezine döndüğünüzde son olarak bir "bay parking" yapınca sınavı sağ salim bitirmişsiniz demektir. Burada sınav sonucunu öğreneceksiniz. Eğer sınav içinde 15'ten fazla minor fault(küçük hata), 1 serius fault(ciddi hata) veya 1 dangerous fault(tehlikeli hata) yaparsanız sınavı ne yazık ki kaybettiniz demektir. Sınav çok riskli ve sıkıntılı bir süreç. Çünkü yaptığınız bir ciddi hatada sınavı kaybediyorsunuz ve dolayısıyla tüm emeğiniz ve sınav ücreti boşa gitmiş oluyor. Ben sınava girerken kendimi oldukça hazır hissediyordum ve kendime güvenim tamdı. Sınavın tamamında bir tane minor(küçük) hata yapmama rağmen sadece bir yerde yolu şaşırdığım için yanlış manevra yaptım. Sonuç "serius fault". Yani bir hatadan dolayı sınavı geçemedim. Hatta sınavı yapan hocada üzüldü, iyi kullandın ama böyle bir hata da seni geçiremem falan filan. Bize de sınavı geçmek ne yazık ki  ikinci sınava kaldı.(inşallah:) Bu nedenle Türkiye'deki gibi rahat bir sınav beklemeyin kesinlikle..

Eğer tüm aşamaları başarılı olarak geçmişseniz  ehliyet almaya hak kazanmışsınız demektir. 2-3 hafta içinde yeni ehliyetiniz elinizde olacaktır. Bundan sonra İngiltere'nin tüm yolları sizindir :) Ehliyetinizi güle güle kullanın.

Ayrıca eğer İngilizce ile ilgili sorununuz yoksa www.direct.gov.uk 'deki motoring bölümü size konuyla ilgili tüm ayrıntıları verecektir. Onu da incelemenizi mutlaka öneririm. 

Linki: http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/

Bunun dışında konuyla ilgili aşağıdaki linklerde çok işinize yarayacaktır.

Driving Resmi Site:
http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/index.htm

Sınav Test Ücretleri:
http://www.direct.gov.uk/en/Motoring/LearnerAndNewDrivers/LearningToDriveOrRide/DG_4022530

Driving Standards Agency(DSA):

http://www.youtube.com/user/dsagov#g/c/7C69D49DC86A8F23

Çeşitli sürücü kursu siteleri:

http://www.2pass.co.uk

http://www.theory-test.co.uk

http://www.theorytestadvice.co.uk

http://www.britannia-driving-school.co.uk

http://www.learnerdriving.com

http://www.driving-test-success.com

http://www.driving-schools-directory.co.uk

Ayrıca kendi yüklemem olan Türkçe Theory Test CD'sini de aşağıdaki linklerden indirip kurabilirsiniz.
http://www.4shared.com/get/VYVabAmA/Driving_Theory_CDpart1.html
http://www.4shared.com/get/GhGAl5Im/Driving_Theory_CDpart2.html
http://www.4shared.com/get/XWJOVuMf/Driving_Theory_CDpart3.html
http://www.4shared.com/get/mlHIu20E/Driving_Theory_CDpart4.html
http://www.4shared.com/get/pdKLUMvL/Driving_Theory_CDpart5.html

Driving Theory Test'e hazırlanmak için;
Highway Code kitabı(pdf)
http://www.4shared.com/get/-TrjPaxe/The_Highway_Code_Aug_2010.html
Traffic Sign Kitabı (pdf)
http://www.4shared.com/get/5nNx_L6z/trafficsigns.html

Pratik sınavı eğitim videosu (sınav yapan kişinin size vereceği direktifler anlatılıyor):
http://www.youtube.com/watch?v=ytIQvNRehTY&NR=1

Pratik sınavı esnasında olası hatalar anlatılıyor:
http://www.youtube.com/watch?v=ytIQvNRehTY&feature=related

Sürücü değerlendirme rapor kağıdı (pdf) - sınav öncesi durum değerlendirmesi adına faydalı

http://www.direct.gov.uk/prod_consum_dg/groups/dg_digitalassets/@dg/@en/@motor/documents/digitalasset/dg_4022720.pdf

Pratik sınavında sınavı yapan hocanın kullandığı rapor kağıdı (Driving Test Report)
http://www.johnexley.co.uk/dl25.htm (sınav esnasında nelerden değerlendirildiğinizi öğrenmek adına çok faydalı)

Pratik sınavı değerlendirme kriterleri açıklamaları:
http://www.dft.gov.uk/dsa/Documents/forms/Driving_Test_Report_ExplainedDL25D.pdf

Yazımın sonuna geldim. Oldukça ayrıntılı bir yazı oldu herhalde :) İnşallah ehliyet almak isteyenlere faydalı olur.

Saygı ve selamlarımla..

Ahmet Kahya

MUTLU BİR EK YAZI: İlk girdiğim ve başarısız olduğum sürüş sınavından bir ay sonraya tekrar sınav randevusu almıştım. Allaha şükür bugün itibariyle (21/03/2011) sürüş sınavını kazanmış bulunmaktayım. Sınav gerçekten stresli bir şeymiş. Sınavdan sonra sanki üzerimden bir ton yük kalkmış gibi oldu :) Sınava önceki sınavı yapan hoca geldi, beni hatırladı. Şanslı bir durumdu, çünkü önceki sınavda genel olarak kötü geçmemişti. Bu sınavı da sadece bir küçük hata ile tamamladım. Sonunda artık bir "British Driving Licence"  sahibiyim. Artık İngiltere'nin tüm sokakları benimdir :)))