İngiltere'de Araba Almak

Uzun zaman sonra tekrar bir şeyler yazmak nasip oldu. Aslında çok şeyler yaşıyorum ama blog biraz bilgilendirme bloğuna döndüğü için her şeyi de yazamıyorum:) Yeni görev yerimde ilk yılımı bitirdikten sonra artık burada da bir araba sahibiyim. Bu beni gerçekten mutlu etti. Araba kullanmayı ve arabanın rahatlığını özlemişim. 

Aslında araba almak için yurt dışı çok uygun. Burada arabalar çok ucuz. Yani şöyle 1998-2001 model arası Türkiye'de ithal sayılan(burada yerli) bir arabayı bir aylık maaşınızdan daha ucuza alabilirsiniz. Ciddiyim :) Mesela ben 2001 Vauxhall(Opel) Astra 1.6 SXI model arabayı 1400 paunda aldım. (Aynı arabanın Türkiye 2.el satış fiyatı 20.000 TL idi:) Ki benim aldığım yer bir araba galerisiydi. Belki bir şahıstan daha ucuza da bulabilirdim. Öyle ki burada araba fiyatları 300 paunddan başlıyor çıkabildiği yere kadar çıkıyor. Ama şöyle ben hiç sorunsuz bir araba alayım derseniz 3000 paund üstüne doğru çıkmanız lazım. Tabii ki ikinci el araba satın alan kişiler iyi bilirler, bu birazda şans meselesidir :)


Londra için araba sahibi olmak eziyet olabilirken (park ücretleri, congestion charge, trafik sıkışıklığı, v.s.) küçük yerlerde araba gerçekten bir ihtiyaç. Şöyle ki çıkıp biraz gezmek isteseniz göreceğiniz sadece yürüme mesafesi yerler oluyor. Onun dışında toplu taşıma araçları büyük şehirler kadar gelişmiş değil. Ayrıca alışveriş mekanlarının çoğunluğu da şehir merkezinin dışında. Alışveriş yapmak için ya otobüs kullanacaksınız, ya da taksi. Bu da zaman zaman çekilmez hale geliyor. Zaten arabaya alışan birisine arabasızlık çekilecek şey mi  :) 


Neyse gelelim konunun özüne. Burada da araba satın alma yolları Türkiye'dekine benzer. Ya bir tanıdıktan, ya garajdan(araba galerisi) ya da internetten satın alacaksınız. İnternet için en çok kullanılan site "www.autotrader.co.uk". Yaşadığınız yerin posta kodunu girip yakın çevrenizdeki satılan arabalar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.


İnternetten satın alırken bir iki şeye dikkat edin. "www.autotrader.co.uk" de private ve garajdan satış yapan kişiler mevcut. Eğer private satıcı bulursanız belki arabayı daha ucuza alabilirsiniz. Onun dışında arabayı alırken yanınızda arabadan anlayan birinin bulunması iyi olur. Mesela tanıdık bir tamirci :) Peki nelere dikkat edeceksiniz? Öncelikle arabanın "full servis history" olması güvenlik açısından önemli. Yani tüm servisler yapılmış mı, yapılmamış mı? Bunları bilmek lazım. MOT(muayene) zamanı dikkate değer. MOT'den yeni geçen bir araba muhtemelen servis görmüştür ve önemli problemlerinin hepsi çözülmüştür. Onun dışında, motorun sesi, mekanik durum, arabanın dış ve iç görüntüsü, kazasının olup olmadığı, tekerlekler, farlar v.s. klasik şeyleri siz zaten araştıracaksınız. Muhtemelen araba ilk kez almıyorsunuzdur. Burada da Türkiye'de ki kimi kavramlar mevcut. Mesela lady owner(bayandan satılık:). Ayrıca eğer mal sahibi İngilizse güvenebilirsiniz. Yabancı ise biraz daha dikkat! Ne kadar kötü bir şey değil mi? İngiliz'e güven, yabancıya dikkat et. Yorum yok!!! Birde garajdan araba alırken, birçok garaj arabaya altı aya kadar garanti veriyor. Bunu da sorun ve varsa garanti isteyin. Garajların çoğu arabayı satın alıyor, sonra tamir ve bakım işlerini yapıp arabayı satıyorlar. 3-6 ay arası da garanti veriyorlar. Tabii ki bundan dolayı fiyatı özel satıcılara göre biraz daha fazla oluyor. Muhakkak pazarlık edin.


Neyse arabayı beğendiniz almaya karar verdiniz. Hemen bir anlaşma imzalıyorsunuz. Burada araba alırken noter filan yok. Arabayı satan kişinin elinde olan bir "logbook" formunu birlikte doldurup arabayı satın almış oluyorsunuz. Bu kağıdın bir parçası sizde kalıyor. Diğer bölümünü satıcı DVLA(Driver and Vehicle Licensing Agency)'a gönderip arabayı devrettiğini bildiriyor. Daha sonra 1.5 ay içinde arabanın size devir olduğuna dair kağıt elinize ulaşıyor. Araba satın alma işlemi bu kadar. Bu süreç içinde logbook'un sizde kalan kısmı arabanın size devredildiğinin göstergesi oluyor. Ama unutmamak lazım bu kağıt iki ay süre için geçerli. Bu nedenle 1.5 ay içinde DVLA'dan arabanın devir kağıdı gelmediyse bunu DVLA'a haber vermeniz lazım.


Yukarıda yazdığım nedenden dolayı İngiltere'de arabada ruhsat taşınması kesinlikle tavsiye edilmiyor. Hatta ehliyet sınavlarında da sorulan bir sorudur bu. Araba da ne taşınmamalı diye. Çünkü arabanız herhangi bir şekilde çalınırsa, arabada bulunan bir ruhsatla arabanızın bir başkasına satılması içten bile değil. Noter yok demiştim, hatırlıyorsunuz değil mi? 


Gelelim diğer önemli meseleye. Burada araba ile ilgili en önemli şeylerden birisi insurance(sigorta).Arabayı aldığınız andan itibaren sigortalı olması lazım. Yani sigortasız bir şekilde kazaya karışırsanız veya trafik polisine yakalanırsanız cezası oldukça büyük. (Kanunlar 5000 paunda kadar para cezası ve 6-8 ceza puanı diyor ama uygulanan rakamı bilmiyorum.) Buradaki sigorta Türkiye'deki kaskoya benziyor. En azından fiyatı :) Yani burada sadece sigorta yaptırıyorsunuz. Zorunlu trafik sigortası artı isteğe bağlı kasko yok. Sadece özel şirketler tarafından yapılan insurance(sigorta) var. 


Araba kullanmak için muhtemelen Türkiye'den almış olduğunuz ehliyetinizi kullanacaksınız. Bu arada unutmadan söyleyeyim, Türk ehliyeti ükeye giriş yaptığınız tarihten itibaren bir yıl boyunca geçerli. Bir yıldan sonra kanunen araba kullanamazsınız. Bu arada kendinize British ehliyet almalısınız. Bu konuda kimi esneklikler var ama onu burada söylemeyeyim. Siz en iyisi kendinize en kısa zamanda bir British ehliyet alın. Benim gibi :) Gerçi daha tam olarak almadım ama şu an yolun yarısını geçtim. Ehliyet alma maceramı da inşallah başka bir yazımda anlatacağım. 


Konu dağıldı:) Sigorta için muhtemelen Türk ehliyeti kullanacaksınız demiştim. Yani "other international driving licence". Bunun için yüklüce bir sigorta parası ödemeye hazır olun. Mesela ben verdiğim bilgilerle birlikte 14 yıllık Türk ehliyetine 1000 paundun üzerine fiyat teklifi aldım. Daha sonra kimi bilgileri esneterek bunu 750 paunda kadar düşürdüm :) Peki fiyatın düşmesinde neler etkili? En önemlileri arabanın cinsi, ehliyetinizin cinsi ve yılı, yaşınız, yaşadığınız yer, arabayı nerede ve ne için kullanacağınız, arabayı nereye park ediyorsunuz gibi daha bir çok bilgi.. Bunun için insurance almadan önce muhakkak bilen birinden yardım almalısınız. İşin iyi yanı yazdığınız hiç bir şeyin belgesini sunmak zorunda değilsiniz. Sadece kaza veya bir hak arama anında verdiğiniz bilgileri ispatlamanız lazım. Yoksa bir hak iddia edemezsiniz. Yani bu ülkede her şeyde olduğu gibi beyan esastır. Üzerinizde kimlik taşıma zorunda değilsiniz, arabada ehliyet, ruhsat taşımak zorunda değilsiniz. Sadece polis sizden şüphelenir ve belgelerinizi isterse 7 gün içinde karakola götürüp ibraz etmek zorundasınız. 


Sigortanızı internetten yaptırmanızda fayda var. Diğer acenteler komisyon alacakları için en uygun fiyata internetten bulursunuz. Bunun için aşağıdaki insurance şirketlerini kullanabilirsiniz.


http://www.confused.com
http://www.comparethemarket.com
http://www.moneysupermarket.com
http://www.gocompare.com


Comparethemarket'i tavsiye ederim.Benim şartlara en uygun teklifi o vermişti. 


Onun dışında arabanın "road tax" pulu var. Bu belediyeye ödenen yol ve park yeri vergisi gibi bir şey. Fiyatı arabanın motor cinsi belirliyor. Yani büyük motor daha çok vergi, küçük motor daha az vergi gibi. Mesela benim araba 1.6 motor, 6 aylık "road tax"ı 99 paund. Birde bu pulu arabanın ön camına yapıştırmak zorundasınız. Yoksa belediye görevlileri arabanızı çekip götürebilirler. 


Son olarak da aklıma gelen yılda bir alınması gereken MOT(muayene) testi var. Onun da ücreti arabalar için 54.85 paund. MOT'den önce arabayı bir servise götürüp kontrol ettirmekte fayda var. Sonra sıkıntı yaşamayasınız. Çünkü kontroller ciddi yapılıyor. Eğer ilk testte geçemezseniz (tekrar aynı yere gitmek şartıyla) bir hafta içinde problemi çözüp ikinci testi ücretsiz yaptırabilirsiniz. 


Geldik yazının sonuna. Şimdiye kadar yazdıklarım benim yaşadıklarım ve tecrübelerim. Yaşanılanlar da farklılıklar olabilir. Sadece İngiltere'de araba alacaklara küçük bir fikir vermek istedim. Faydalı olur umarım..


Bir daha ki yazımda ehliyet alma maceramı yazacağım. Ve ehliyet almak için kullandığım doküman ve web sitelerini sizlerle paylaşacağım. Ama öncelikle ehliyetin elime geçmesi lazım:) Şu an için test sınavı geçtim, biraz daha arabaya ve yollara alışıp pratik sınavına gireceğim. Ondan sonrasına ise sadece ehliyeti alması kalıyor. Şimdilik hoşça kalın. 


Saygı ve selamlarımla..


Ahmet Kahya