İngiltere Eğitim Sistemi Üzerine Bir İnceleme...

Daha önceden de söz verdiğim üzere İngiliz Eğitim Sistemini genel olarak anlatacak bir yazı yazma zamanı geldi. Buraya geleli beş ay gibi bir süre oldu, geldiğim ilk ayı hatırlıyorum da sistemi kafamda oturtmakta oldukça zorlanmıştım. Çünkü Türkiye'deki sistemden farklı kendine özgü kuralları ve esneklikleri olan bir sistem. Keşke bizde de olsa diyeceğim güzel yanları olan, ama bunun yanında kötü yanları da olan bir sistem. Bunu yazımın devamını okudukça sizde anlayacak ve bana katılacaksanız.


Burada eğitim üç yaşında zorunlu olmayan Nursery School (ana sınıfı) ile başlıyor. Ana sınıfına gitmek zorunlu değil, ama buradaki öğrencilerin çoğunluğu ana sınıfına gidiyor. Ondan sonra beş yaşında zorunlu eğitim başlıyor. Ve bu ükede zorunlu eğitim 11 yıl sürüyor. Yani beş yaşında okula başlayan bir öğrenci on altı yaşına kadar eğitim görüyor. Ayrıca herhangi bir üniversiteye gitmek isteyen öğrenciler iki yıl daha lise eğitiminin devamını okumak zorundalar. Yani üniversite okumak isteyen bir öğrenci eğer ana sınıfına da gitmişse yaklaşık 15 yıl okumak zorunda. Hiç ders dinlemese bile yine aklında bir şeyler kalır değil mi :)

3-5 yaşları arası zorunlu olmayan Nursery School (ana sınıfı) demiştik. Öğrenci Nursery School'u bitirdikten sonra altı yıllık Primary School serüveni başlıyor. Primary School'da iki yıllık "Key Stage 1" denilen bir seviye ile dört yıllık "Key Stage 2" denilen seviyeye ayrılmış. Primary School yaş ve sınıf olarak bizim ilköğretimin ilk bölümüne denk ama gösterilen derslere baktığınızda hiçte öyle değil. 

Primary School'da öğrencilere;

-Art and Design(Sanat ve Dizayn)
-Design and Technology(Dizayn ve Teknoloji)
-English(İngilizce)
-Geopraphy(Coğrafya)
-History(Tarih)
-Information and Communication Technology(Bilgi ve İletişim Teknolojileri)
-Mathematics(Matematik)
-Music(Müzik)
-Physical Education(Beden Eğitimi)
-Science(Bilim) gibi dersler veriliyor.
Ayrıca Religious Education(Din Eğitimi)'de Key Stage 1 ve 2 de verilmek zorunda.

(http://curriculum.qcda.gov.uk sitesinden alıntıdır, verilen derslerde okuldan okula değişiklik görülebilir.)

Derslerde görsellik çok ön planda. Zaten buradaki Primary School'lara gittiğinizde koridorlarda o kadar çok sosyal faaliyetler var ki bir şeylere çarpmadan yürümek zor. Yani bir önceki cümlem biraz abartı mı oldu bilemiyorum ama bu ülkede öğrencilere yaptırdıkları her aktiviteyi sınıflarda veya koridorlarda sergiliyorlar. Burada ilköğretim öğrencinin yaratıcılığın geliştiği bir dönem olarak görülüyor ve onunla ilgili eğitimlere ağırlık veriliyor.

Altı yıllık Primary School bittikten sonra Secondary School başlıyor. O da üç yıllık "Key Stage 3" ile iki yıllık "Key Stage 4" seviyelerinden oluşuyor. Burada Key Stage 3 bizim ilköğretimin ikinci bölümüne denk sayılır. Key Stage 4 ise ortaöğretimin ilk iki yılına denk sayılabilir.

"Key Stage 3" seviyesinde öğrencilere;

-Art ve Design(Sanat ve Dizayn)
-Design and Technology(Dizayn ve Teknoloji)
-Geopraphy(Coğrafya)
-ICT(Information and Communication Technology-Bilgi ve İletişim Teknolojileri)
-Modern Foreign Languages(Modern Yabancı Diller-içinde Türkçe'de var)
-Physical Education(Beden Eğitimi)
-Citizenship(Vatandaşlık)
-English(İngilizce)
-History(Tarih)
-Mathematics(Matematik)
-Music(Müzik)
-Science(Bilim)
-Religious Education(Din Eğitimi) dersleri gösteriliyor.

"Key Stage 4" seviyesinde ise öğrencilere;

-Citizenship(Vatandaşlık)
-ICT(Information and Communication Technologies-Bilgi ve İletişim Teknolojileri)
-Physical Education(Beden Eğitimi)
-English(İngilizce)
-Mathematics(Matematik)
-Science(Bilim)
-Religious Education(Din Eğitimi) dersleri gösteriliyor.

(http://curriculum.qcda.gov.uk sitesinden alıntıdır, verilen derslerde okuldan okula değişiklik görülebilir.)

Zorunlu eğitimin kısa özeti;

Key stage 1: Ages 5-7 (Years 1-2)
Key stage 2: Ages 7-11 (Years 3-6)
Key stage 3: Ages 11-14 (Years 7-9)
Key stage 4: Ages 14-16 (Years 10-11)

Genel olarak bir değerlendirme yapmak gerekirse burada Key Stage 1-2-3 seviyelerinde verilen eğitim Türkiye ile karşılaştırdığımızda gerçekten çok hafif kalıyor. Eğitimde öğrenci katılımı ve öğrenci becerileri ön planda. Ayrıca burada Türkiye'den farklı olarak öğretmenler öğrencilere sınav yapıp not vermiyor. Öğrenciler sınav olarak Key Stage 1-2-3 eğitimlerinin her birinin sonunda SAT(Standart Attainment Tests) denilen ülke geneli sınavlara giriyorlar ama burada öğrencilerin seviyeleri değil, okulların başarıları ölçülüyor. Başarısız olan okullar uyarılıyor. Okullarda öğretmenler sınav yapıyor ama not karşılığı yok, sadece öğrencinin durumunu görmek için. Bundan dolayı öğrenciler için sınıfta kalma diye bir şey de yok. Öğrenci dersine çalışmıyorsa veya istenilen aktiviteleri yapmıyorsa, uyararak, ailesiyle konuşarak veya kurallar çerçevesinde ceza vererek katılımını sağlayacaksınız. Bunun dışında öğretmenin çok fazla yaptırım gücü yok.

Ayrıca iyi bir karşılaştırma veya değerlendirme yapmak için öğrencileri sınıfa göre değilde yaşa göre değerlendirmekte fayda var. Çünkü İngiltere'de zorunlu eğitimin 5 yaşında, Türkiye'de ise 7 yaşında başladığını düşünürsek tahminen burada 9.sınıftaki bir öğrenci yaş olarak Türkiye'de ilköğretimin 7.sınıfında oluyor.

Buraya kadar gelmişken yazmadan da geçemeyeceğim. Bu ülkede çocuk hakları çok önemli. Çocuğun ister öğretmeni olun ister ailesi olun çocuğa kesinlikle fiziki ve psikolojik şiddet uygulayamazsınız. Yani ilköğretimden itibaren çocuklara, onlara karşı yapılabilecek olan herhangi bir fiziksel veya psikolojik müdahalede hemen çocuk ve aile ile ilgili sosyal hizmetleri aramaları konusunda eğitim veriliyor. Ailenin çocuğa karşı uygulamış oldukları bir şiddette sosyal hizmetler çocuğu ailenin elinden rahatlıkla alabilme yetkisine sahip. Çocuklarda küçük yaştan itibaren haklarını öğrendikleri için anne-babası olsun öğretmeni olsun fark etmez onları şikayet etmekle tehdit edebiliyor. Buna Türk öğrencileri de dahil edebilirim. (Türk velilerden bizzat duyduğum bir alıntıdır.) Bu kuralla ilgili doğru yönler var, çünkü özellikle bu tür yabancı ülkelerde çocuk istismarı ve çocuğa uygulanan fiziksel şiddet üst boyutlarda. Bu nedenle çocukları koruyucu çok kesin ve katı kurallar var, kanunların asıl çıkma sebebi de bu. Ama küçük yaştaki çocuklara bu kadar hakkı verdikten sonra da onlara oyuncak olmak bu işin bir çıkmazı. Bundan dolayı da buradaki öğrenciler çok özgür, çok sorumsuz ve başına buyruk. Bu da ister istemez buradaki eğitimde seviyeyi düşürüyor. Bu yazdıklarım ise genel görüntünün bir özeti, istisnalar tabii ki mevcut.

Burada asıl eğitim "Key Stage 4" ile başlıyor. "Key Stage 4" öğrencilere üniversite yolunun açılacağı bir dönem olduğu için bu dönemde girilecek olan sınavlarda çok büyük önem taşıyor. Bu 14-16 yaşları arasını kapsayan iki yıllık bir süreç. Öğrenciler bu dönemde üniversitede gitmek isteyecekleri bölümleri düşünerek zorunlu derslerle birlikte seçmeli dersler seçiyorlar ve bu derslerden yılın belli dönemlerinde GCSE(General Certificate of Secondary Education) denilen Türkiye'deki yeni sınav sistemine benzer sınavlara giriyorlar. Bu sınavlar öğrencinin 2 yıllık eğitim hayatında belli aralıklarla devam ediyor. Öğrencinin düşük aldığı bir sınava diğer dönemde tekrar girme şansı var. İki yıl içinde GCSE'den girdikleri sınavlarda başarılı olan öğrenciler A-Level (Advanced Level) denilen kendilerini üniversiteye veya bir mesleğe hazırlayan kurslara yönlendiriliyorlar. Burada da iki yıl daha eğitim görüp, yine bu eğitim dönemi içinde oldukları sınavlardan aldıkları puanlara göre üniversitelere başvuruyorlar. Sonra da üniversite hayatı.

Bu ülkede dikkatimi çeken diğer bir husus ise burada öğrencilerin okulda oldukları ve ülke geneli yapılan SAT, GCSE ve A-Level dahil oldukları tüm sınavlar klasik oluyor. Yani burada test diye bir şey yok :) Peki nasıl oluyor derseniz, en başından anlatayım. GCSE ve A-Level sınavları için örnek veriyorum. Burada Türkiye'deki ÖSYM benzeri Edexcel, AQA, OCR v.b. gibi özel sınav yapan kuruluşlar mevcut. Okullar bu kuruluşlarla anlaşma yaparak öğrencileri sınavlara hazırlıyorlar. Ayrıca okullar ders ders farklı kuruluşlarla anlaşma imkanlarına da sahip. Örneğin herhangi bir okul Matematik için Edexcel ile anlaşmış olsun. Okul öğrencilere Edexcel'in kitabını esas alarak eğitim veriyor. Bu kitaplar'da National Curriculum(Ulusal Müfredat) 'a uygun olarak hazırlanmış kitaplar. Kuruluşlar müfradata uygun kalmak şartıyla konuları istedikleri sırada verebiliyorlar. Lineer veya modüler olarak eğitim modelleri mevcut. Onun için kuruluşların kitaplarında farklılıklar olabiliyor. Öğrenciler yılın belli dilimlerinde sınavlara giriyorlar. Sınavlar klasik olarak yapılıyor. Ve sınavları bu kuruluşların bünyesinde çalışan görevli öğretmenler okuyup değerlendiriyor. Evet yanlış duymadınız sınavları kontrol edip değerlendiren öğretmenler var. Hani bir zamanlar ÖSYM başkanının sınavda açık uçlu sorular soracağız (yani klasik soru) diye gündeme getirip sonra ardından kıyamet koparılan böyle bir şey nasıl olur, sınavları nasıl adaletli okuyacaksınız diye itiraz edilen ve söylendiğiyle kalınan sistem İngiltere'de yıllardır uygulanıyor. İlk geldiğimde buna ben de şaşırmış ve çocuklara sormuştum. Peki adaletsizlik olmuyor mu diye? Çocuklarda bu soruma şaşırmış ve niye olsun ki demişlerdi :) Her sorunun belli bir puanı var, sorunun yapılış yoluna belli bir puan ve doğru sonuca da belli bir puan verilip değerlendirme yapılıyor. Çocukların cevabı ilginç değil mi? Artık sizler buradan ne ders çıkarmak isterseniz çıkarın.

Kısaca üniversite eğitimine gelirsek İngiltere'de genel olarak lisans eğitimi üç yıl, yüksek lisans bir yıl ve doktora ise üç yıl sürüyor.

İngiliz Eğitim Sistemi ile ilgili şimdiye kadar edindiğim izlenimlerim bu kadar. Zaman içinde yeni bilgiler edindikçe buraya eklemeye devam edeceğim.

İlerleyen zamanlarda ise "İngiltere'de Türk Okulu" nu ve "İngiltere'de Yaşam" ı anlatmaya çalışacağım sizlere...

En kısa zamanda görüşmek dileğiyle...

Selamlar

Ahmet