İngiltere'de Yaşam...

Artık İngiltere'de Yaşam ile ilgili bir şeyler yazma zamanı geldi sanırım. Buraya geleli yedi ay oldu ve burada yaşam hakkında az çok fikir sahibi oldum sayılır. Bu yazımda İngiltere'de yaşam ile ilgili genel konulara değineceğim. Burada yazılanları salt doğrular olarak düşünmeyin, hepsi kişisel görüş ve gözlemlerim.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
NOT: Bu yazı 2010 yılında yazılmıştı. Şu an bloğun en çok ilgi çeken yazılarından biri olduğu için yanlış bilgilendirme yapmamak adına -yazının özüne dokunmadan- kimi teknik bilgilerde güncelleme yaptım ve 2013 yılına uyarladım. Bu yazıda İngiltere'ye ilk geldiğim yıldaki duygu ve düşüncelerim hakimdi, o zamandan bu zamana İngiltere'ye bakış açımda kimi değişiklikler oldu tabii ki. Bu sene içinde Türkiye'ye dönmeden bir İngiltere'de Yaşam yazısı daha yazmayı planlıyorum. Ümit ediyorum her iki yazı da sizlere faydalı olur. (28.10.2013) 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

İlk olarak burada hayat nasıl derseniz iyi, güzel :) İlk zamanlar yaşam tarzının farklılığı sizi şaşırtsa da zaman içinde alışıp gidiyorsunuz. Şu an kendimi Türkiye'de yaşadığımdan daha farklı hissetmiyorum. Biraz da zaman içinde bulunduğun ortamı kanıksamaya başlıyorsun. Yani açıkçası buraya gelen herkes gibi sen de demeye başlıyorsun ki İngiltere dedikleri bu muymuş :) Ben biraz gözümde büyütmüşüm. Bunu anlamak biraz zor, yaşamak lazım. Ama şu bir gerçek ki biz gözümüzde gerçekten Avrupa'yı fazla büyütmüşüz. Neyse fazla kötülemeyeyim de gelmekten vazgeçmeyin :) Gelin kendiniz karar verin! 


Buraya geldiğimden beri içimde olan bir hissi sizinle paylaşayım. Burada ne kadar kalırsanız kalın her zaman bir memleket sevgisi ve hasreti içinizde oluyor. Hiçbir zaman kendinizi buraya ait gibi hissedemiyorsunuz. Daha altı aydır oradasın bunu nereden bileceksin diyebilirsiniz ama ben buraya sonradan gelen herkesten aynı şeyleri duydum. Kimi burada on yıldır kimisi de kırk yıldır yaşıyor ama kişi memleket kokusunu bir kere almış ise özlem de kaçınılmaz oluyor. Ama üzülecek bir şey yok, zamanla buna da alışmaya başlıyorsunuz.


Neyse gelelim buradaki yaşama, nereden başlıyayım bilmiyorum ama ben burada prizler farklı, arabaların direksiyonları sağda, trafik sağdan akıyor gibi her yerde duyabileceğiniz şeylerden ziyade biraz daha yoruma açık ve güncel konulara değinmek istiyorum.


Buraya ilk geldiğinizde neye ihtiyacınız olabilir mesela? Birkaçını yazayım; ev veya oda kiralamak, telefon hattı satın almak, sağlık için kayıt olmak (NHS), polis merkezine kayıt yaptırmak, banka hesabı açtırmak, internet bağlantısı bağlatmak, ev kiraladıysanız evin suyu, elektriğini açtırmak, Council Tax için belediyeye başvurmak. Dahası da vardır muhakkak.


Neyse ben baştan başlayayım, buraya gelmeden önce evli olsanız bile ilk olarak yalnız gelmekte fayda var. Çünkü burada ilk olarak geldiğinizde ortamın farklılığından dolayı ister istemez sıkıntı yaşıyorsunuz. Ben öyle yaptım ve hen ben ve hem de eşim açısından iyi oldu diyebilirim. 


Ayrıca mümkünse gelmeden önce çalışacağınız yerdeki yöneticiler veya varsa öğretmenler ile irtibat kurup kendinize kalacak yer (bekar geliyorsanız oda, evli geliyorsanız ev) ayarlamanız gerçekten iyi olacaktır. Çünkü burada ev bulmak gerçekten zor. Yani zor olan ev bulmak değilde istediğiniz gibi bir ev bulmak. Hele biraz da titizseniz düşünemiyorum bile :) Burada Avrupa kültürü hakim olduğu için evde ayakkabılarla geziliyor ve çoğu evde hayvan besleniyor. Bu nedenle özellikle kiraya verilen evler pek temiz olmuyor. 

Neyse buraya geldiniz ilk yedi gün içinde polis merkezine kayıt olmanız gerekiyor. Bunun içinde bir adresiniz olması gerekiyor. Yani polise kayıt demek adresinizi polise verip ben burada yaşıyorum, beni ararsanız bu adreste bulabilirsiniz demek gibi bir şey :) İlk kayıt esnasında 34 paund (2013 yılı) kayıt ücreti ödüyorsunuz, sonra ki adres değiştirmeleri ise ücretsiz. Ve kayıt olmaya giderken pasaport boyutu iki tane fotoğrafınızı götürmeyi unutmayın.


Sonra ne lazım tabii ki cep telefonu hattı, herhangi bir telefon hattı bayiine gidip kendinize konturlu hatlardan satın alıyorsunuz. Buradaki adı ise "Pay As You Go". Yani kullandığın kadar öde gibi bir şey. İçine paund olarak yükleme yapıp konuşmaya başlayabilirsiniz. Burada en yaygın mobil hatlar (O2, T-Mobile, Vodafone, Three) İnternetten inceleyip daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Burada kontörlü hat almak için yükleme dışında para ödemiyorsunuz. İlk önce kontörlü hat alın, banka hesabı açtırdıktan sonra faturalı hat alabilirsiniz, daha hesaplı olacaktır.

Sonra banka hesabı açtırmanız lazım. Burada banka hesabı açtırmak çok zor, öyle kapıyı çalan herkese hesap açmıyorlar. İşte burada ilginç bir durum yaşanıyor. Mesela burada banka hesabı açtırmak için sizden adresinizi gösteren herhangi bir fatura,sözleşme filan istiyorlar. Burada herhangi bir şeyden fatura sahibi olmak için ise (ev kira sözleşmesi, cep telefonu hattı, v.s.) banka hesabı gerekiyor. Yani "tavuk mu yumurtadan çıkar, yumurtamı tavuktan çıkar" gibi bir durumla karşılaşıyorsunuz ki matematikçi olarak diyebilirim ki tam bir çelişki :) Neyse siz burada bu durumu eğitim müşavirliğinden aldığınız bir referans mektubu ile çözüyorsunuz ki, bu konuda müşavirliğin sizi yönlendireceği bir banka var zaten.(Lloyds Bank) Son yazdıklarım buraya görevli gelen öğretmenler için, geri kalanlar eğer çalışıyorlarsa çalıştıkları kurumdan aldıkları bir referans mektubu ile veya okuyorlarsa okuldan aldıkları bir öğrenci belgesi işe yarayabilir herhalde.


Banka işinizi de hallettiniz şimdi sağlık önemli, kaldığınız yere yakın bir GP (General Practitioner)'ye gidip NHS (The National Health Service)'e kayıt olmanız lazım ki, burada altı aydan fazla kalacak vizeniz varsa NHS'e kayıt olup sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabiliyorsunuz. Burada herkesin kayıtlı olduğu bir GP (Türkiye'deki sağlık ocağının benzeri) var. Hasta iseniz ilk olarak kayıtlı olduğunuz GP'ye gidip orada tedavi olmanız lazım. Eğer hastalığınız orada çözülemeyecek kadar ağırsa ancak görevli doktorun yönlendirmesiyle hastaneye gidebiliyorsunuz. Türkiye'de ki sağlık sisteminden şikayet edenler burada yazdıklarımı iyi okusun. Burada sağlık sistemi gerçekten kötü durumda. Aslında sistem iyi ama, işleyişi kötü. Mesela GP'ye gittiniz çok hastasınız ama size 3-4 saat sonraya belki ertesi güne randevu verilmesi sizi şaşırtmamalı. Aynı şey aciller içinde geçerli. Acile gidip 5-6 saat bekleyen hastalar oluyor. Sadece adı acil, gerisi yavaş :) Onun için burada Türkler arasında çok söylenen bir şey "Allah bizi hastaneye düşürmesin."  Hiçte yabancı gelmedi değil mi? Sen gel de şimdi Türkiye'deki sağlık sistemini şikayet et.


Burada ev kavramı ise Türkiye'den çok farklı. Mesela burada insanlar genelde iki katlı, bahçeli Türkiye'de villa diyebileceğimiz ama oldukça eski olan evlerde kalıyorlar. Öyle ki mesela burada evler 50 yıllık ise yeni olarak nitelendiriliyor :) Evlerin birçoğu 100-150 yıllık. Şaşırtıcı değil mi? Yani burada sürekli sağa sola ev diken müteahhitler yok. Ancak belli planlara ve belli yerlerle sınırlı olmak üzere evler yapılıyor. Onun dışında burada apartman kültürü yok. Burada apartman çok az var ve genelde apartmanlarda ya mülteciler, ya da devletten yardım alan kişiler kalıyor. Onun için apartmanlar pek güvenli olarak kabul edilmiyor. Genelde burada yerleşik olarak yaşayan insanlar house denilen bahçeli, iki katlı, 2-3 yatak odalı evlerde kalıyor. Onun dışında 2-3 katlı küçük apartman dairesi olarak düşünebileceğiniz flatlar(daireler) mevcut. Bu flatlar genelde bir yatak odalı veya iki yatak odalı küçük evler. Ve genelde bu ülkede geçici olarak kalan veya yeni gelen aileler flatlarda kalıyor. Fiyatları house'lara göre daha uygun oluyor. Ayrıca burada evler eşyalı ve eşyasız olmak üzere iki farklı şekilde kiraya veriliyor. Eşyalı evler bizler için daha uygun ama, eşyalar kullanılmış olduğu için pek yeni olmuyor. Bu birazda şansınıza ve paranıza bağlı. Burada para hesabını öyle iyi yapıyorlar ki! Her keseye uygun büyük ev, küçük ev, eski ev, yeni ev bulabilirsiniz :)  Bu yazdıklarım aile olarak kalacaklar için geçerli.


Eğer bekar olarak kalacaksanız daha uygun fiyatla studio daire veya oda kiralayabilirsiniz. Bunlar bazıları en-suite(banyolu oda), bazıları da sadece oda :) Bu odalar genelde house'lerden bozma ve aynı evin içinde birkaç kiracı ile birlikte ortak mutfak bazen de ortak banyo kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Yani açıkçası aileler için hiçte uygun sayılmaz. Bekarlar için olabilir. Bir de bunların dışında kimi house'larda kalan aileler evlerinin bir veya iki odasını bekarlar için kiralayabiliyorlar. Buralarda da kalmanız imkan dahilinde.


Burada evler çoğunlukla emlakçılardan kiralanıyor. İnsanlar eve gelen reklam gazetelerinden, internetten veya doğrudan emlakçılara gidip ev bakıyorlar ve kiralıyorlar. Evler kiralanırken depozito alınıyor ve sözleşme mutlaka yapılıyor. Ve burada bir sözleşmeye imza atmak demek tüm yükümlülüğü üstüne almak demek. Yani burada kuralların yaptırım gücü yüksek. Belki bu yüzden insanlar burada kuralları çiğnemeye çok korkuyor. Mesela buradaki polisler üstünde silah taşımıyor ama insanlar burada polis ile karşı karşıya gelmekten çok çekiniyor.


Onun dışında burada gurbettesiniz, önemli bir sorun Türkiye'yi arama meselesi var:) Bu memlekette çok fazla sayıda yabancı olduğu için bu meselenin de çözümü de bulunmuş! Bunun için burada (sim kartla kullanılan) kontörlü "Vecton Mobile, Lebara , Lyca" gibi hatlar veya beş paunda satılan "Talk Home" kartları var. Yalnız talk home kullanabilmek için sabit hatlı bir ev telefonuna veya telefon kulübesine sahip olmanız lazım :) Talk home üzerinde şifre olan bir kart ve bu kart üzerindeki şifre ile özel bir numarayı sabit hatlı bir telefondan arayıp -ayrıca sabit telefon ücreti ödemeden- uzun müddet görüşme yapabilirsiniz. Diğer hatlar ise yurtdışını ucuza aramak için kullanılan telefon şirketleri. Bu kart ile Türkiye'deki ev telefonlarını 1 penny'e cep telefonlarını ise 12 penny'e arayabilirsiniz. (2013 yılı) Bu şirketler aralarında yaaşdıkları rekabetten dolayı sık sık kampanya düzenleyip fiyatlarını değiştiriyorlar. Almadan önce internet sitelerinden kontrol etmekte fayda var. Eğer internete sahipseniz Türk Telekom'un wirofonuda işinizi rahatlıkla görebilir. İnternette biraz araştırma yaparsanız daha fazlasına da rastlarsınız.

EK YAZI: (28.10.2013) Eğer buraya öğrenci olarak veya kısa süreli gelmişseniz hem İngiltere hem de Türkiye aramaları için sadece yukarıda verdiğim hatları da kullanabilirsiniz. Ben bu yazıyı yazdığım 2009 yılında bu hatlar sadece yurt dışı aramaları için kullanılıyordu. O zamandan bu zamana hem yurtdışı hem de İngiltere içi olmak üzere kampanyalar yapmaya başladılar. Şu an oldukça uygun fiyatlı kampanyaları var. Telefon hattı almadan önce incelemenizi öneririm. Benim favori hattım; Vecton Mobile


Neyse şimdilik bu kadar. Bu bölümü zaman içinde güncelleyeceğim. Aklıma yeni şeyler geldikçe :) Yazacak gerçekten çok şey var..


Tekrar görüşmek dileğiyle..